Ma trận BCG là một công cụ lập kế hoạch của công ty, được sử dụng để phác họa danh mục thương hiệu của công ty hoặc các SBU. Hãy cùng FASTDO tìm hiểu chi tiết nhất về Ma trận BCG trong bài viết dưới đây nhé.
1. Ma trận BCG là gì?
Ma trận BCG (BCG Matrix), còn được gọi là ma trận danh mục sản phẩm, là một công cụ được sử dụng để đánh giá vị trí chiến lược của danh mục thương hiệu của một doanh nghiệp. Ma trận được giới thiệu bởi Boston Consulting Group vào năm 1970.
Ma trận BCG là một trong những phương pháp phân tích danh mục đầu tư hiệu quả và phổ biến nhất. Nó phân loại sản phẩm và/hoặc dịch vụ của một công ty thành một ma trận 2X2. Mỗi góc phần tư được chia ra là hiệu suất thấp hoặc cao, tùy thuộc vào thị phần tương đối và tốc độ tăng trưởng thị trường.
Trục hoành của Ma trận BCG thể hiện thị phần của một sản phẩm và sức mạnh của sản phẩm đó trên thị trường cụ thể. Bằng việc sử dụng thị phần tương đối, nó giúp đo lường khả năng cạnh tranh của công ty.
Trục tung của Ma trận BCG thể hiện tốc độ tăng trưởng của một sản phẩm và cơ hội phát triển của sản phẩm đó trong một thị trường cụ thể.
Hơn thế nữa, có bốn góc phần tư trong Ma trận BCG:
- Góc phần tư Dấu hỏi: Sản phẩm tăng trưởng thị trường cao nhưng thị phần thấp.
- Góc phần tư Ngôi sao: Sản phẩm có tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần cao.
- Góc phần tư Chó: Sản phẩm có mức tăng trưởng thị trường thấp và thị phần thấp.
- Góc phần tư Bò sữa: Sản phẩm có tốc độ tăng trưởng thị trường thấp nhưng chiếm thị phần cao.
Giả định trong ma trận BCG là sự gia tăng thị phần tương đối sẽ làm tăng dòng tiền. Một công ty được lợi từ việc sử dụng lợi thế theo quy mô và có được lợi thế về chi phí so với các đối thủ cạnh tranh.
Tốc độ tăng trưởng thị trường khác nhau giữa các ngành sản phẩm nhưng thường cho thấy điểm giới hạn là 10% – tốc độ tăng trưởng cao hơn 10% được coi là cao trong khi tốc độ tăng trưởng thấp hơn 10% được coi là thấp.
Ma trận BCG: Con chó
Các sản phẩm ở góc phần tư dành cho Con chó nằm trong một thị trường đang phát triển chậm và nơi (các) sản phẩm có thị phần thấp. Các sản phẩm ở góc phần tư Con chó thường có thể tự duy trì và cung cấp dòng tiền, nhưng các sản phẩm sẽ không bao giờ đạt được góc phần tư Ngôi sao. Các công ty thường loại bỏ các sản phẩm trong góc phần tư Con chó trừ khi các sản phẩm bổ sung cho những sản phẩm hiện có hoặc được sử dụng cho mục đích là cạnh tranh.
>>> XEM NGAY: Cost Per Click là gì? 4 phương pháp giúp tối ưu CPC
Ma trận BCG: Dấu hỏi
Các sản phẩm trong góc phần tư Dấu hỏi nằm trong thị trường đang phát triển nhanh chóng nhưng (các) sản phẩm có thị phần thấp. Dấu chấm hỏi là sản phẩm có tính quản lý cao nhất và đòi hỏi sự đầu tư và nguồn lực lớn để tăng thị phần của chúng. Các khoản đầu tư vào Dấu hỏi thường được tài trợ bởi dòng tiền từ góc phần tư Bò tiền sữa.
Trong trường hợp tốt nhất, lý tưởng nhất là một công ty muốn biến dấu hỏi thành Ngôi sao. Nếu những Dấu hỏi không thành công trong việc trở thành người dẫn đầu thị trường, họ sẽ trở thành những Con chó khi tăng trưởng thị trường giảm.
>>> XEM NGAY: Quy trình các bước chuyển đổi số cho Doanh nghiệp trong 10 bước
Ma trận BCG: Ngôi sao
Các sản phẩm trong góc phần tư Ngôi sao nằm trong thị trường đang phát triển nhanh chóng và là thị trường mà (các) sản phẩm có thị phần cao. Các sản phẩm trong góc phần tư Ngôi sao là những sản phẩm dẫn đầu thị trường và đáng đầu tư để giữ vị trí trên thị trường, thúc đẩy tăng trưởng và duy trì lợi thế cạnh tranh .
Ngôi sao tiêu tốn một lượng tiền mặt đáng kể nhưng cũng tạo ra dòng tiền lớn. Khi thị trường trưởng thành và các sản phẩm vẫn thành công, các sản phẩm Ngôi sao sẽ chuyển sang trở thành những Con bò sữa. Các sản phẩm Ngôi sao được đánh giá cao của công ty và là ưu tiên hàng đầu trong danh mục sản phẩm của công ty.
>>> ĐỌC NGAY: Chuyển đổi số Doanh nghiệp vừa và nhỏ: 3 lời khuyên hiệu quả
Ma trận BCG: Bò sữa
Các sản phẩm trong góc phần tư Bò sữa nằm trong một thị trường đang phát triển chậm lại và nơi (các) sản phẩm có thị phần cao. Các sản phẩm trong góc phần tư Bò sữa mặt được coi là những sản phẩm dẫn đầu trên thị trường. Những sản phẩm đã có một số lượng đầu tư lớn vào chúng và không cần đầu tư thêm để duy trì vị thế của chúng.
Dòng tiền được tạo ra bởi những Bò sữa mặt cao và thường được sử dụng để tài trợ cho các ngôi sao và dấu hỏi. Các sản phẩm trong góc phần tư Bò sữa xem được “hái ra tiền” và các công ty đầu tư ít tiền mặt càng tốt trong khi vẫn thu được lợi nhuận từ sản phẩm.
>>> ĐỌC THÊM: Cách xây dựng quy trình làm việc hiệu quả cho Doanh nghiệp
2. Ưu điểm và hạn chế của ma trận BCG
Ưu điểm của ma trận BCG
- Dễ dàng áp dụng
- Giúp nhà quản vị hiểu các vị trí chiến lược của danh mục đầu tư kinh doanh;
- Một công cụ khởi đầu tốt để phân tích kỹ lưỡng hơn.
>>> XEM NGAY: CMO là gì? Những yêu cầu quan trọng đối với một CMO
Hạn chế của ma trận BCG
Phân tích tỷ lệ tăng trưởng đã bị lên án nặng nề vì đơn giản hóa quá mức và thiếu ứng dụng hữu ích. Sau đây là những hạn chế chính của ma trận :
- Tổ chức chỉ có thể được phân loại theo bốn góc phần tư. Có thể gây nhầm lẫn khi phân loại một SBU nằm giữa bốn góc phần tư này.
- Ma trận không định nghĩa “thị trường” là gì? Doanh nghiệp chỉ được coi là những Bò sữa, trong khi họ thực sự là những Con chó, hoặc ngược lại.
- Ma trận không bao gồm các yếu tố bên ngoài khác có thể thay đổi hoàn toàn tình hình.
- Thị phần và tăng trưởng ngành đây không phải là yếu tố duy nhất của lợi nhuận. Bên cạnh đó, thị phần cao không đồng nghĩa với lợi nhuận cao.
- Ma trận BCG phủ nhận rằng sự hợp lực giữa các SBU khác nhau tồn tại. Con chó có thể quan trọng như Con bò sữa mang lại tiền mặt cho các doanh nghiệp nếu nó giúp đạt được lợi thế cạnh tranh cho phần còn lại của công ty.
>>> ĐỌC NGAY: Chu trình PDCA trong sản xuất và giám sát chất lượng
3. 5 Bước ứng dụng BCG trong lập chiến lược
Mặc dù phân tích BCG đã mất tầm quan trọng do nhiều hạn chế, nhưng nó vẫn có thể là một công cụ hữu ích nếu được thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1. Chọn đơn vị
- Bước 2. Xác định thị trường
- Bước 3. Tính thị phần tương đối
- Bước 4. Tìm hiểu về tốc độ tăng trưởng thị trường
- Bước 5. Vẽ các vòng tròn trên ma trận
Bước 1. Chọn đơn vị. Ma trận BCG có thể được sử dụng để phân tích các SBU, các thương hiệu, sản phẩm riêng biệt hoặc một công ty như một đơn vị. Đơn vị nào sẽ được chọn có tác động đến toàn bộ phân tích. Do đó, điều cần thiết là phải xác định đơn vị mà bạn sẽ thực hiện phân tích.
Bước 2. Xác định thị trường. Xác định thị trường là một trong những điều quan trọng nhất cần làm trong phân tích này. Điều này có thể do thị trường được xác định không chính xác có thể dẫn đến phân loại kém. Ví dụ: nếu chúng tôi thực hiện phân tích đối với thương hiệu xe hơi Mercedes-Benz của Daimler trong thị trường xe chở khách, nó sẽ trở thành một con chó (nó chiếm thị phần tương đối ít hơn 20%), nhưng nó sẽ là một Bò sữa trong thị trường ô tô hạng sang. Điều quan trọng là phải xác định rõ thị trường để hiểu rõ hơn về vị thế danh mục đầu tư của công ty.
Bước 3. Tính thị phần tương đối. Thị phần tương đối có thể được tính bằng doanh thu hoặc thị phần. Nó được tính bằng cách chia thị phần (doanh thu) của thương hiệu riêng của bạn cho thị phần của đối thủ cạnh tranh lớn nhất của bạn trong ngành đó. Ví dụ: nếu thị phần của đối thủ cạnh tranh của ngành tủ lạnh là 25% và thị phần thương hiệu của công ty bạn là 10% trong cùng năm, thì thị phần tương đối của bạn sẽ chỉ là 0,4. Thị phần tương đối được cho trên trục x. Góc trên bên trái được đặt ở 1, điểm giữa ở 0,5 và góc trên cùng bên phải là 0.
Bước 4. Tìm hiểu tốc độ tăng trưởng của thị trường. Tỷ lệ tăng trưởng của ngành có thể được tìm thấy trong các báo cáo ngành, thường được cung cấp trực tuyến miễn phí. Nó cũng có thể được tính toán bằng cách xem xét tăng trưởng doanh thu trung bình của các công ty đầu ngành. Tốc độ tăng trưởng thị trường ngành được đo bằng tỷ lệ phần trăm. Điểm giữa của trục y thường được đặt ở tốc độ tăng trưởng 10%, nhưng điều này có thể thay đổi. Một số ngành tăng trưởng trong nhiều năm nhưng với tốc độ bình quân 1 hoặc 2% / năm. Do đó, khi thực hiện phân tích, bạn nên tìm ra tốc độ tăng trưởng được coi là đáng kể (điểm giữa) để tách Bò sữa ra khỏi Ngôi sao và Dấu hỏi với Con chó.
Bước 5. Vẽ các vòng tròn trên ma trận. Sau khi tính toán tất cả các biện pháp, bạn sẽ có thể vẽ các thương hiệu của mình trên ma trận. Doanh nghiệp nên làm điều này bằng cách vẽ một vòng tròn cho mỗi thương hiệu. Kích thước của hình tròn phải tương ứng với tỷ lệ doanh thu kinh doanh do thương hiệu đó tạo ra.
>>> ĐỌC NGAY: 13 thủ thuật FOMO Marketing giúp nâng cao hiệu quả bán hàng
4. Ví dụ ma trận BCG trong thực tế
Ví dụ này được tạo ra để chỉ ra cách đối phó với thị phần tương đối cao hơn 100% và thị trường tăng trưởng âm.
Trên đây là bài viết phân tích chi tiết về ma trận BCG mà FASTDO mong muốn chia sẻ với bạn! Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, hãy đánh giá FASTDO 5 sao ngay nhé!
>>> ĐỌC THÊM CÁC BÀI VIẾT HỮU ÍCH KHÁC:
- Quản trị hiện đại: Lý thuyết và xu hướng quản trị hiện nay
- Tháp nhu cầu Maslow là gì? Cách vận dụng trong quản trị
- Phân khúc thị trường là gì? 6 lưu ý để thực hiện hiệu quả
- Mentoring là gì? Phân loại các mô hình Mentoring
- Mô hình SWOT là gì? Ứng dụng SWOT hiệu quả trong công ty
- Business Model Canvas là gì? Cách sử dụng mô hình Canvas
