Trong thế giới kinh doanh sôi động, nhân viên sales đóng vai trò then chốt, là cầu nối giữa sản phẩm/dịch vụ và khách hàng. Tuy nhiên, công việc của họ thường bị hiểu lầm và đánh giá thấp. Bài viết này của Fastdo sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về công việc của nhân viên sales, từ định nghĩa, nhiệm vụ, kỹ năng cần thiết đến cơ hội nghề nghiệp và mức lương. Đồng thời, chúng ta cũng sẽ làm sáng tỏ những hiểu lầm phổ biến về nghề này, giúp bạn có cái nhìn khách quan và chính xác hơn.
1. Nhân viên sales/Nhân viên kinh doanh là ai?
Nhân viên sales (hay nhân viên kinh doanh) là người chịu trách nhiệm tìm kiếm, tư vấn, và bán các sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty cho khách hàng. Vai trò của họ bao gồm: tìm kiếm khách hàng tiềm năng, tư vấn & thuyết phục khách hàng, đàm phán & chốt đơn hàng, hỗ trợ sau bán,…
Các nhân viên sales là cầu nối giữa khách hàng và doanh nghiệp. Họ luôn đảm bảo nhu cầu của khách hàng được đáp ứng và cung cấp những sự hỗ trợ kịp thời. Thông qua sự thấu hiểu khách hàng, nhân viên sales có thể điều chỉnh cách tiếp cận khách hàng của mình đối với từng nhu cầu cụ thể và cá nhân hóa từng giải pháp cho họ.
2. Những công việc của nhân viên sales tại doanh nghiệp
Trong bối cảnh thị trường kinh doanh đầy biến động, vai trò của nhân viên bán hàng không chỉ dừng lại ở việc bán sản phẩm. Họ còn đảm nhận nhiều nhiệm vụ then chốt khá, góp phần vào thành công chung của doanh nghiệp. Vậy làm sale là làm gì?
2.1. Nghiên cứu thị trường, tìm kiếm khách hàng tiềm năng
Đầu tiên, công việc của nhân viên kinh doanh phải nghiên cứu và phân tích thị trường để xác định nhóm khách hàng tiềm năng cho các sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp. Sau đó, họ phân loại khách hàng dựa trên các tiêu chí bao gồm nhu cầu, địa lý, ngành và mức thu nhập để có cái nhìn tổng quan về thị trường và đối thủ cạnh tranh, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hơn để đóng góp vào sự phát triển kinh doanh.
Với những thông tin thu thập được, nhân viên sales tiến hành lập kế hoạch và chiến lược cụ thể để tiếp cận khách hàng mục tiêu. Điều này bao gồm việc tạo danh sách liên hệ, gọi điện, gửi email tiếp thị hoặc tham dự các sự kiện khác trong ngành để gặp gỡ và tìm hiểu khách hàng.
2.2. Tư vấn và thuyết phục khách hàng
Sau khi đã phân loại được tệp khách hàng, công việc của nhân viên kinh doanh là cung cấp các giải pháp của doanh nghiệp sao cho phù hợp nhất.
Trong quá trình tư vấn sản phẩm và dịch vụ, nhân viên sales phải sử dụng kiến thức chuyên môn và kỹ năng của mình để khiến khách hàng tin rằng sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp là lựa chọn tốt nhất. Họ phải cung cấp cho khách hàng thông tin về chức năng, lợi ích và điểm mạnh độc đáo của sản phẩm và dịch vụ mà chỉ doanh nghiệp của họ sở hữu.
2.3. Duy trì mối quan hệ tốt với khách hàng
Duy trì mối quan hệ với những khách hàng đã lựa chọn sản phẩm/dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp là một công việc của nhân viên kinh doanh. Sau khi bán hàng, nhân viên sales phải tiếp tục giữ liên lạc với khách hàng để đảm bảo họ hài lòng với sản phẩm/dịch vụ và giải quyết mọi vấn đề phát sinh.
Các nhân viên sales nên ghi nhớ rằng, mỗi cuộc hẹn với khách hàng không chỉ kết thúc bằng một hợp đồng đã ký. Nó còn là khởi đầu của một mối quan hệ lâu dài, kết nối giữa doanh nghiệp và một nhóm khách hàng tiềm năng.
Công việc của nhân viên sales là giữ liên lạc thường xuyên với khách hàng, xây dựng niềm tin và kết nối, tìm hiểu về mong muốn và vấn đề của khách hàng, hỗ trợ khách hàng sử dụng sản phẩm, giải quyết khiếu nại, giới thiệu sản phẩm mới và thu thập phản hồi.
2.4. Phân tích và báo cáo kết quả cho quản lý
Phân tích dữ liệu và báo cáo kết quả định kỳ giúp nhân viên sales tự đánh giá hiệu quả công việc của mình và là cơ sở để quản lý nắm bắt được hiệu suất làm việc của nhân viên và tình hình kinh doanh. Từ đó, các nhà quản lý có thể đưa ra quyết định khen thưởng và lập kế hoạch chiến lược kinh doanh trong tương lai.
Bạn đang gặp khó khăn trong việc theo dõi và đánh giá công việc của nhân viên sales? Phần mềm quản lý KPI fGoal của Fastdo sẽ là giải pháp hoàn hảo cho bạn. Với fGoal, bạn có thể:
- Thiết lập và theo dõi KPIs quan trọng: Từ doanh số, tỷ lệ chuyển đổi, số lượng cuộc gọi đến thời gian phản hồi khách hàng, fGoal cho phép bạn tùy chỉnh các chỉ số phù hợp với mục tiêu kinh doanh của mình.
- Tự động thu thập và trực quan hóa dữ liệu: Không còn phải mất hàng giờ đồng hồ tổng hợp số liệu thủ công. fGoal sẽ tự động thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau và hiển thị chúng dưới dạng biểu đồ, bảng thống kê dễ hiểu.
- Đánh giá hiệu suất cá nhân và theo nhóm: Bạn có thể so sánh kết quả của từng nhân viên, từng nhóm sales, từ đó xác định điểm mạnh, điểm yếu và đưa ra kế hoạch đào tạo, hỗ trợ phù hợp.
- Đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu: fGoal cung cấp thông tin chi tiết về tình hình kinh doanh, giúp bạn nhận biết xu hướng, cơ hội và thách thức, từ đó đưa ra quyết định chiến lược sáng suốt.
2.5. Các công việc khác
- Xử lý hợp đồng: Sau khi khách hàng đồng ý mua sản phẩm và dịch vụ, bạn phải nhanh chóng hoàn thành hợp đồng. Đối với những sản phẩm không yêu cầu hợp đồng, nhân viên sales cần bổ sung các hình thức khác như biên lai, hóa đơn mua hàng và lưu trữ thông tin khách hàng trên phần mềm bán hàng của doanh nghiệp.
- Duy trì dữ liệu khách hàng: Bao gồm thông tin liên hệ, lịch sử giao dịch và phản hồi, tạo các ghi chú liên quan để cải thiện mối quan hệ với khách hàng.
- Phối hợp với các bộ phận khác trong doanh nghiệp: Nhân viên sales phải phối hợp chặt chẽ với các bộ phận khác như marketing, kế toán, phát triển sản phẩm và kỹ thuật để đảm bảo quy trình bán hàng và thu hồi công nợ diễn ra suôn sẻ.
- Hướng dẫn công việc cho nhân viên sales mới: Nhân viên sales có kinh nghiệm sẽ hướng dẫn công việc cho nhân viên mới.
3. Những kỹ năng cần có của một nhân viên sales
3.1. Kỹ năng giao tiếp và lắng nghe
Kỹ năng giao tiếp là điều cần thiết để nhân viên sales giới thiệu sản phẩm cho khách hàng, tư vấn đúng pain point để giúp họ hiểu nhu cầu và cách sử dụng sản phẩm, và làm cho họ cảm thấy rằng sản phẩm phù hợp với nhu cầu của họ.
Hơn nữa, nhân viên bán hàng phải lắng nghe để biết chính xác nhu cầu và mong muốn của khách hàng và nắm vững sự đồng cảm của khách hàng để làm cho buổi tư vấn trở nên hấp dẫn và xây dựng mối quan hệ thân thiết trong quá trình bán hàng.
3.2. Am hiểu sản phẩm/dịch vụ
Để thuyết phục khách hàng thành công, nhân viên kinh doanh phải có kiến thức sâu rộng về các sản phẩm và dịch vụ được cung cấp và khả năng liên kết chúng với mong muốn của khách hàng.
Một số khách hàng thường đưa ra quyết định mua sắm dựa trên cảm xúc và sau đó tìm kiếm thông tin để xác nhận quyết định của họ. Do đó, nhân viên bán hàng phải kết nối với khách hàng ở mức độ cảm xúc cao nhất bằng cách sử dụng những câu chuyện mô tả cách sản phẩm hoặc dịch vụ cải thiện nhu cầu của khách hàng hoặc vẽ ra một bức tranh sống động về những lợi ích nhận được trong tương lai.
3.3. Kỹ năng đàm phán
Nhân viên sales cần biết cách sử dụng linh hoạt các chiến lược đàm phán như tạo ra các lựa chọn thay thế, tìm kiếm điểm chung và xử lý xung đột. Nhân viên bán hàng cần biết cách xử lý các tranh chấp phát sinh, tìm ra giải pháp đôi bên cùng có lợi và đảm bảo cả hai bên đều hài lòng với quyết định cuối cùng.
3.4. Kỹ năng thuyết trình
Trong các cuộc họp và thảo luận, nhân viên bán hàng phải thể hiện kỹ năng thuyết trình để nêu ý kiến, đề xuất sản phẩm và thương lượng các yêu cầu và giá cả.
Để có một bài thuyết trình hấp dẫn, nhân viên bán hàng phải xác định mục tiêu, định hình nội dung, sắp xếp thông tin một cách logic. Từ đó, nhân viên sales có thể tạo ra những câu chuyện chạm đến cảm xúc của khách hàng để thuyết phục họ lựa chọn sản phẩm và dịch vụ của bạn.
3.5. Kỹ năng quản lý thời gian
Với tính chất công việc linh hoạt, nhân viên bán hàng cũng phải có kỹ năng quản lý thời gian. Để có thể quản lý thời gian hiệu quả, bạn có thể phân chia các công việc, liệt kê các nhiệm vụ ưu tiên, thiết kế một lịch trình làm việc cụ thể hoặc sử dụng các công cụ và phần mềm quản lý thời gian.
Quản lý thời gian hiệu quả đảm bảo rằng nhân viên sales tận dụng tối đa năng suất làm việc của họ, xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng và tạo cơ hội phát triển sự nghiệp của họ.
3.6. Kỹ năng nghiên cứu thị trường
Nghiên cứu thị trường bao gồm thu thập thông tin về thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh và xu hướng ngành. Sau khi phân tích dữ liệu, nhân viên sales sẽ biết được nhu cầu, sở thích và hành vi của khách hàng để có phương pháp chốt sales hợp lý, tối ưu hóa quy trình tiếp cận và tăng cường tương tác với khách hàng.
Nghiên cứu thị trường cũng giúp nhân viên kinh doanh xác định các xu hướng mới và cơ hội kinh doanh tiềm năng để đề xuất kế hoạch cho cấp trên điều chỉnh chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ cho phù hợp với yêu cầu của thị trường nhằm mở rộng lợi thế cạnh tranh.
3.7. Kỹ năng sử dụng các công cụ hỗ trợ
Nắm bắt xu hướng công nghệ mới và thành thạo các công cụ sẽ giúp nhân viên bán hàng quản lý thông tin khách hàng một cách dễ dàng, nâng cao hiệu quả công việc, tìm kiếm cơ hội bán hàng và thích ứng với môi trường kinh doanh đầy biến động.
Một số công cụ phổ biến mà nhân viên bán hàng cần biết bao gồm:
- Hệ thống quản lý khách hàng (CRM): Salesforce, HubSpot CRM,…
- Công cụ quản lý dự án: fPlan, Trello, Asana, Jira,…
- Công cụ automation marketing: HubSpot, Mailchimp,…
- Công cụ phân tích dữ liệu, nghiên cứu thị trường: Google Analytics, Google Trends,…
- Mạng xã hội: Facebook, Twitter, Zalo, Tiktok,…
3.8. Sự tự tin
Trong lĩnh vực bán hàng đầy cạnh tranh, sự tự tin không chỉ là một phẩm chất đáng quý mà còn là yếu tố then chốt quyết định thành bại của mỗi nhân viên. Sự tự tin thể hiện qua nhiều khía cạnh, từ phong thái giao tiếp, cách trình bày sản phẩm đến khả năng xử lý tình huống và vượt qua thử thách.
Sự tự tin sẽ giúp nhân viên bán hàng thể hiện bản thân một cách chuyên nghiệp, thu hút sự chú ý và tạo ấn tượng sâu sắc với khách hàng.
4. Một số vị trí cấp bậc của nhân viên sales
4.1. Salesman/saleswoman (Nhân viên kinh doanh)
Họ là những người làm công việc bán sản phẩm hoặc dịch vụ cho khách hàng. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh số và mang lại lợi nhuận cho công ty.
4.2. Sales Representative (Đại diện bán hàng)
Sales Representative là một chuyên viên bán hàng có vai trò đại diện cho công ty hoặc tổ chức để quảng bá và bán sản phẩm/dịch vụ đến khách hàng. Sales Representative thường có phạm vi công việc rộng hơn, trong khi đó, Salesman/Saleswoman thường tập trung vào việc bán hàng trực tiếp và chăm sóc khách hàng.
4.3. Sales Supervisor (Giám sát kinh doanh)
Sales Supervisor là một vị trí quản lý cấp thấp hoặc trung trong bộ phận bán hàng, chịu trách nhiệm trực tiếp giám sát, hỗ trợ và đào tạo một nhóm nhỏ nhân viên bán hàng (Salesman/Saleswoman hoặc Sales Representative). Họ đóng vai trò cầu nối giữa nhân viên bán hàng và các cấp quản lý cao hơn, đảm bảo rằng các hoạt động bán hàng diễn ra hiệu quả và mục tiêu doanh số được hoàn thành.
4.4. Sales Executive (Điều hành kinh doanh)
Sales Executive là một vị trí quản lý cấp trung trong bộ phận bán hàng, chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch, triển khai và giám sát các hoạt động bán hàng nhằm đạt được mục tiêu doanh số của công ty. Họ thường quản lý một nhóm nhân viên bán hàng (bao gồm Salesman/Saleswoman, Sales Representative, Sales Supervisor) và báo cáo trực tiếp cho cấp quản lý cao hơn như Sales Manager hoặc Sales Director.
4.5. Sales Manager (Trưởng phòng kinh doanh)
Sales Manager là một vị trí quản lý cấp cao trong bộ phận bán hàng, chịu trách nhiệm chính về việc lập kế hoạch, triển khai và giám sát toàn bộ hoạt động bán hàng của công ty hoặc một khu vực cụ thể. Họ có nhiệm vụ đảm bảo đội ngũ bán hàng đạt được mục tiêu doanh số, phát triển thị trường và duy trì mối quan hệ tốt với khách hàng.
Sales Manager gián tiếp quản lý Salesman/Saleswoman, Sales Representative thông qua Sales Supervisor hoặc Sales Executive. Các Sales Executive sẽ báo cáo trực tiếp cho Sales Manager. Họ sẽ cùng nhau thảo luận và xây dựng chiến lược bán hàng, phân tích thị trường và đối thủ cạnh tranh, đồng thời đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến hoạt động bán hàng.
4.6. Sales Director (Giám đốc kinh doanh)
Sales Director là vị trí lãnh đạo cao nhất trong bộ phận bán hàng, chịu trách nhiệm toàn diện về chiến lược, mục tiêu và kết quả kinh doanh của toàn bộ công ty hoặc một khu vực kinh doanh lớn. Họ định hướng và phát triển các chiến lược bán hàng dài hạn, xây dựng và quản lý đội ngũ bán hàng, đồng thời đảm bảo đạt được các mục tiêu doanh thu và lợi nhuận đề ra.
Sales Manager báo cáo trực tiếp cho Sales Director. Sales Director sẽ làm việc chặt chẽ với Sales Manager để thiết lập mục tiêu kinh doanh, phân bổ nguồn lực, đánh giá hiệu quả và đưa ra các quyết định chiến lược quan trọng.
5. Mức lương của nhân viên sales tại Việt Nam
Theo số liệu từ “Báo cáo Thị trường tuyển dụng 2023 & Nhu cầu tuyển dụng 2024” của TopCV
Bảng lương trung bình của ngành nghề Kinh doanh/Bán hàng 2023 – 2024 (Đơn vị tính: Triệu VND)
| Cấp bậc/Số năm kinh nghiệm | Trung vị thấp | Trung vị cao |
| Thực tập sinh | 3,0 | 5,0 |
| Nhân viên (Dưới 1 năm kinh nghiệm) | 7,0 | 9,0 |
| Nhân viên/chuyên viên (Từ 1 – 4 năm kinh nghiệm) | 8,0 | 12,0 |
| Trưởng nhóm (Từ 4 – 6 năm kinh nghiệm) | 10,0 | 20,0 |
| Quản lý/Trưởng phòng (6 – 13 năm kinh nghiệm) | 13,0 | 30,0 |
| Giám đốc | 25,0 | 55,0 |
6. Một số hiểu lầm về công việc của nhân viên kinh doanh
6.1. Chỉ cần “mồm mép” là làm sales tốt
Thực tế: Kỹ năng giao tiếp chỉ là một phần của bức tranh. Sales chuyên nghiệp cần am hiểu sản phẩm/dịch vụ, thị trường và đối thủ cạnh tranh. Họ phải biết lắng nghe, đặt câu hỏi thông minh để hiểu nhu cầu khách hàng, từ đó đưa ra giải pháp phù hợp. Khả năng đàm phán, thuyết trình và xây dựng mối quan hệ cũng rất quan trọng.
Hậu quả của hiểu lầm: Nhiều người lầm tưởng sales chỉ là “chém gió”, dẫn đến thiếu đầu tư vào kiến thức và kỹ năng cần thiết. Điều này khiến họ khó thành công lâu dài và dễ bị khách hàng nhận ra là thiếu chuyên nghiệp.
6.2. Sales chỉ là “chạy theo doanh số”
Thực tế: Doanh số là mục tiêu quan trọng, nhưng sales giỏi còn hướng đến việc mang lại giá trị cho khách hàng. Họ tư vấn tận tâm, giúp khách hàng giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu. Điều này xây dựng lòng tin và mối quan hệ bền vững, dẫn đến doanh số ổn định và sự giới thiệu từ khách hàng.
Hậu quả của hiểu lầm: Nếu chỉ tập trung vào doanh số ngắn hạn, sales có thể dùng các chiến thuật gây áp lực hoặc không trung thực. Điều này làm tổn hại danh tiếng cá nhân và công ty, khiến khách hàng mất lòng tin.
6.3. Sales là nghề bấp bênh, không có tương lai
Thực tế: Sales là một trong những nghề có tiềm năng thu nhập cao nhất, đặc biệt nếu bạn có kết quả tốt. Ngoài lương cơ bản, bạn còn có thể nhận hoa hồng, thưởng và các lợi ích khác. Sales cũng mở ra cơ hội thăng tiến lên quản lý, giám đốc kinh doanh hoặc khởi nghiệp.
Hậu quả của hiểu lầm: Nhiều người tài năng bỏ qua nghề sales vì định kiến này. Họ bỏ lỡ cơ hội phát triển sự nghiệp và thu nhập hấp dẫn.
6.4. Sales chỉ dành cho người hướng ngoại
Thực tế: Hướng ngoại và hướng nội luôn là chủ đề muôn thuở khi nói về nghề sales. Dù người hướng ngoại có lợi thế về giao tiếp, người hướng nội vẫn có thể thành công trong sales. Họ thường giỏi lắng nghe, quan sát và phân tích, giúp thấu hiểu khách hàng sâu sắc. Sự chân thành và tập trung vào chất lượng cũng là điểm mạnh của họ.
Hậu quả của hiểu lầm: Nhiều người hướng nội tự loại mình khỏi nghề sales, mặc dù họ có thể sở hữu những tố chất quan trọng khác.
6.5. Sales là nghề “dễ dàng”, ai cũng làm được
Thực tế: Sales là một nghề đầy thách thức. Bạn phải đối mặt với áp lực doanh số, sự từ chối, cạnh tranh khốc liệt và thị trường luôn biến động. Thành công đòi hỏi sự kiên trì, khả năng thích nghi và không ngừng học hỏi.
Hậu quả của hiểu lầm: Nhiều người bước vào nghề sales với kỳ vọng sai lầm, dẫn đến nhanh chóng nản chí và bỏ cuộc khi gặp khó khăn.
Nghề sales không chỉ là “bán hàng”, mà còn là nghệ thuật xây dựng mối quan hệ, thấu hiểu khách hàng và mang lại giá trị đích thực. Dù đối mặt với nhiều thách thức, sales cũng mở ra cơ hội phát triển bản thân, thăng tiến và đạt được thu nhập hấp dẫn. Hy vọng bài viết này của Fastdo đã giúp bạn hiểu rõ hơn về công việc của nhân viên sales và có những quyết định đúng đắn cho sự nghiệp của mình. Nếu bạn có đam mê, sẵn sàng học hỏi và không ngại khó khăn, sales có thể là một con đường đầy hứa hẹn.
>>> ĐỌC THÊM:
