Vai trò của nguồn nhân lực là yếu tố chủ chốt trong việc quyết định sự thành bại của một Doanh nghiệp. Nếu biết khai thác nguồn nhân lực đúng cách, Doanh nghiệp sẽ thành công và phát triển lâu dài trên con đường hoạt động. Để hiểu rõ thêm về vai trò của nguồn nhân lực, cùng đọc ngay bài viết sau đây của Fastdo nhé!
1. Nguồn nhân lực là gì?
Nhân lực chính là sức lực nằm bên trong để mỗi con người có thể hoạt động. Sức lực này phát triển cùng với sự phát triển của cơ thể cho đến khi con người đủ điều kiện tham gia vào quá trình lao động (con người có sức lao động).
Xét theo nghĩa rộng, nguồn nhân lực là nguồn cung cấp sức lao động cho sản xuất và sự phát triển kinh tế xã hội, bao gồm toàn bộ dân cư phát triển bình thường. Xét theo nghĩa hẹp, nguồn nhân lực là khả năng lao động của xã hội, bao gồm nhóm dân cư trong độ tuổi lao động, có khả năng tham gia và huy động toàn bộ trí lực, thể lực, tâm lực vào quá trình lao động, sản xuất.
Nguồn nhân lực được thể hiện qua hai mặt: số lượng (tổng số người trong độ tuổi lao động, đang trực tiếp lao động hoặc đang tìm kiếm việc làm và thời gian huy động được từ họ) và chất lượng (sức khỏe, trình độ chuyên môn, kiến thức, kỹ năng của người lao động).
Ngoài ra, nguồn nhân lực còn được xem là tài nguyên đặc biệt, là nguồn vốn quan trọng bên cạnh các loại vốn vật chất khác như tiền tệ, công nghệ và tài nguyên thiên nhiên. Vì vậy, việc phát triển nguồn nhân lực trở thành vấn đề rất quan trọng, góp phần bảo đảm cho sự phồn vinh, thịnh vượng của mọi doanh nghiệp và quốc gia.
2. 7 Vai trò của nguồn nhân lực
Doanh nghiệp muốn hoạt động và phát triển ổn định phải có được sự đóng góp của rất nhiều nguồn lực đến từ những yếu tố khác nhau như tài chính, vật chất, công nghệ,…Trong đó, tầm quan trọng của quản trị nguồn nhân lực được nhắc đến như là yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến sự thành bại của một tổ chức Doanh nghiệp. Sau đây là 7 vai trò của nguồn nhân lực chi tiết mà Doanh nghiệp cần nắm:
2.1 Là yếu tố quan trọng nhất của tổ chức
Nguồn nhân lực là yếu tố chủ chốt ảnh hưởng đến sự phát triển của một Doanh nghiệp vì nó bao gồm tất cả các cá nhân tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức. Con người là trung tâm của mọi hoạt động, từ việc hoạch định chiến lược, quản lý tài chính, vận hành sản xuất, đến chăm sóc khách hàng.
Vai trò của nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp là rất quan trọng. Không có nguồn nhân lực, các nguồn lực khác như vốn, công nghệ, hay tài nguyên sẽ không thể phát huy được hiệu quả. Con người là chủ thể sáng tạo và thực thi mọi kế hoạch và đưa ra các quyết định quan trọng với tổ chức, làm cho các mục tiêu trở thành hiện thực và đảm bảo các hoạt động của tổ chức diễn ra một cách trơn tru.
Ví dụ: Trong một bệnh viện, đội ngũ y bác sĩ và nhân viên y tế là những người trực tiếp thực hiện các công việc khám chữa bệnh, chăm sóc bệnh nhân. Nếu thiếu họ, dù bệnh viện có trang thiết bị y tế hiện đại đến đâu cũng không thể hoạt động hiệu quả và phục vụ người bệnh.
Do đó, các công tác quản lý nhân sự luôn được đặt lên hàng đầu. Tất cả thành viên, từ cấp quản lý đến nhân viên, cần nắm được các kiến thức cơ bản về công việc cũng như trách nhiệm của bản thân mình đối với mục tiêu chung của công ty. Bên cạnh đó, những người đứng đầu công ty phải có khả năng tạo động lực cho nhân viên gắn kết để hoàn thành tốt nhất mục tiêu đã đề ra.
2.2 Là yếu tố mang tính chiến lược cao
Ngày nay, khi nền kinh tế đang dần chuyển sang kinh tế tri thức, vai trò của nguồn nhân lực ngày càng được đề cao hơn so với các nguồn lực về vốn, nguyên vật liệu,… Nguồn nhân lực mang tính chiến lược vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển lâu dài của tổ chức.
Những quyết định chiến lược như mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới, hay tái cơ cấu doanh nghiệp đều cần dựa vào năng lực và sự sẵn sàng của đội ngũ nhân viên. Các nhà lãnh đạo phải có tầm nhìn xa và khả năng dự báo để xây dựng một đội ngũ nhân lực phù hợp, giúp tổ chức không chỉ đạt được mục tiêu ngắn hạn mà còn phát triển bền vững trong dài hạn.
Ví dụ: Tập đoàn Amazon đã đầu tư mạnh mẽ vào việc phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao để hỗ trợ chiến lược mở rộng toàn cầu và phát triển các dịch vụ đám mây. Chính sự đầu tư này đã giúp Amazon trở thành công ty dẫn đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử và công nghệ đám mây.
2.3 Là nguồn lực vô tận của Doanh nghiệp
Trong bối cảnh xã hội ngày càng đổi mới và không ngừng tiến lên, Doanh nghiệp sẽ ngày càng phát triển và nguồn nhân lực sẽ trở nên vô tận. Nguồn nhân lực còn vô tận vì khả năng học hỏi và phát triển của con người không có giới hạn. Khác với các nguồn lực vật chất có thể cạn kiệt hoặc hao mòn theo thời gian như tiền bạc hay tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân lực có thể được tái tạo và phát triển liên tục.
Bằng cách đầu tư vào đào tạo và phát triển, doanh nghiệp có thể nâng cao trình độ, kỹ năng của nhân viên, từ đó tạo ra giá trị mới, tạo thêm của cải vật chất, những sản phẩm mới, nuôi dưỡng văn hóa Doanh nghiệp và duy trì sự phát triển bền vững.
Ví dụ: Công ty Toyota nổi tiếng với triết lý “Kaizen” cải tiến liên tục. Công ty không ngừng đầu tư vào việc đào tạo nhân viên, khuyến khích họ đóng góp ý tưởng cải tiến trong quy trình sản xuất. Nhờ đó, Toyota đã đạt được những thành công lớn trong việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Nếu như bạn đã từng có suy nghĩ rằng, vào một ngày nào đó, trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế yếu tố con người để cai trị mọi thứ thì đó là suy nghĩ sai lầm. Tuy công nghệ ngày càng hiện đại và phát triển vượt bậc nhưng trí óc của con người không gì có thể thay thế. Chính điều này tạo nên sự khác biệt và độc đáo ở mỗi cá nhân.
2.4 Đóng vai trò là động lực cho sự phát triển
Sự phát triển của một tổ chức, Doanh nghiệp sẽ được quyết định bởi nhiều nguồn lực khác nhau bao gồm như vốn, tài nguyên thiên nhiên, sự phát triển của công nghệ, …Tuy nhiên đó cũng chỉ là những yếu tố chịu sự tác động khai thác, cải tạo đến từ nguồn nhân lực. Nói cách khác, các nguồn lực khác chỉ tồn tại dưới dạng tiềm năng. Chúng chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được quản trị bởi con người.
Cũng vì chính điều này mà nhiều chuyên gia đã đưa ra ý kiến rằng, cạnh tranh trong thời đại 4.0 không phải là cạnh tranh về số lượng vốn hay tài nguyên mà đó là cạnh tranh về yếu tố và vai trò của nguồn nhân lực.
Chính con người là tác nhân quan trọng làm thay đổi tính chất của lao động từ thủ công sang lao động cơ khí, máy móc và lao động sử dụng trí tuệ. Đặc biệt, khi khoa học vàcông nghệ đã trở thành bộ phận trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình sản xuất thì vai trò của nguồn nhân lực lại là nhân tố để thúc đẩy và động lực của sự phát triển.
Nếu như nhân lực không sáng tạo ra những tài liệu lao động hiện đại, hướng dẫn sử dụng, cách khai thác và đưa những tư liệu đó vào hoạt động lao động thì những nguồn lực khác cũng chỉ là những vật chất vô tri vô giác không được biết đến. Vì vậy chúng ta phải biết phát huy, khai thác, sử dụng nguồn lực thông qua các hoạt động ý thức của con người.
Ngoài ra, khi nhân viên được động viên, khuyến khích và có môi trường làm việc thuận lợi, họ sẽ cống hiến nhiều hơn, sáng tạo hơn và làm việc với tinh thần trách nhiệm cao hơn. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu kinh doanh mà còn thúc đẩy sự phát triển chung của cả tổ chức. Động lực của nhân viên là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu suất làm việc và tạo ra những giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.
Ví dụ: Google là một ví dụ điển hình về việc tạo ra môi trường làm việc sáng tạo và động lực cho nhân viên. Nhờ vào chính sách cho phép nhân viên dành 20% thời gian làm việc của mình cho các dự án cá nhân, Google đã tạo ra nhiều sản phẩm đột phá như Gmail và Google Maps, góp phần lớn vào sự phát triển của công ty.
2.5 Nhân tố tiên quyết đến sự thành bại của Doanh nghiệp
Bên cạnh việc cung cấp và sử dụng các tư liệu khác cho Doanh nghiệp, nguồn nhân lực còn ảnh hưởng đến thành bại của tổ chức đó. Một tổ chức muốn thành công phải có sự đồng lòng, gắn kết cùng nhau thực hiện một mục tiêu chung và có cách thức quản lý và phát triển nguồn nhân lực phù hợp thì mới thành công và phát triển được.
Một đội ngũ nhân viên có trình độ cao, làm việc hiệu quả và trung thành sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và đạt được những thành tựu lớn. Ngược lại, nếu nhân lực yếu kém, thiếu động lực hoặc không được quản lý tốt, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh và tồn tại trên thị trường.
Ví dụ: Nokia từng là “ông lớn” trong ngành điện thoại di động nhưng đã thất bại khi không kịp thích ứng với xu hướng smartphone. Một phần của sự thất bại này đến từ việc quản lý nhân lực không hiệu quả, thiếu sự đổi mới và thích ứng kịp thời, dẫn đến sự sụp đổ của thương hiệu này.
2.6 Vai trò cốt lõi cho mọi nguồn sáng tạo trong tổ chức
Con người có khả năng phát minh và sáng tạo ra các loại hàng hóa, sản phẩm và dịch vụ. Đồng thời, con người cũng là yếu tố duy nhất kiểm tra được quá trình sản xuất và kinh doanh của mỗi tổ chức Doanh nghiệp.
Mặc dù trong mỗi Doanh nghiệp, các yếu tố về trang thiết bị, tài sản hay nguồn tài chính được xem là các nguồn tài nguyên cần thiết cho quá trình vận hành của tổ chức. Tuy nhiên, yếu tố con người cũng như vai trò của nguồn nhân lực lại có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nếu nguồn nhân lực làm việc không hiệu quả, tổ chức sẽ không thể nào đạt được các mục tiêu mà Doanh nghiệp đã đề ra.
Mọi ý tưởng sáng tạo, cải tiến quy trình, phát triển sản phẩm mới đều bắt nguồn từ con người. Một tổ chức có đội ngũ nhân viên sáng tạo, dám nghĩ dám làm sẽ luôn có những đột phá trong kinh doanh, tạo ra những sản phẩm và dịch vụ mới, qua đó duy trì và phát triển lợi thế cạnh tranh.
Ví dụ: Công ty Apple luôn đặt trọng tâm vào sự sáng tạo của nhân viên. Steve Jobs, cựu CEO của Apple, đã tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo, dẫn đến việc ra đời những sản phẩm mang tính cách mạng như iPhone, iPad, và MacBook.
2.7 Ảnh hưởng mạnh mẽ tới sự phát triển kinh tế và xã hội
Bên cạnh vai trò là mục tiêu, động lực của sự phát triển; vai trò của nguồn nhân lực còn rất quan trọng trong việc hoàn thiện chính bản thân con người. Vào mỗi giai đoạn phát triển, bản thân mỗi người sẽ có thêm sức mạnh để đối phó được với thiên nhiên, đồng thời góp thêm động lực cho sự phát triển của kinh tế và xã hội.
Tiềm năng phát triển kinh tế của một đất nước phụ thuộc nhiều vào trình độ khoa học và công nghệ của đất nước đó. Tuy nhiên, muốn phát triển hiểu quả lĩnh vực công nghệ và khoa học thì mỗi quốc gia cần phải nâng cao giáo dục, đào tạo để phục vụ trong quá trình phát triển của đất nước.
Bên cạnh đó, từng có rất nhiều trường hợp thất bại khi một đất nước nhập khẩu hoặc chuyển giao công nghệ tiên tiến ngoại nhập, trong khi tiềm lực về khoa học và công nghệ của nội tại đất nước đó rất yếu. Điều này thể hiện ở việc thiếu hụt những chuyên gia giỏi cũng như các kỹ thuật viên, nhân viên về lĩnh vực Khoa học – Công nghệ.
Trong tình huống trên, nguồn nhân lực không thể ứng dụng được những công nghệ mới. Để giải quyết vấn đề này, các Doanh nghiệp cần đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần phát triển Doanh nghiệp và đất nước; hoặc chấp nhận tụt lùi so với những người khác.
3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nguồn nhân lực
Để cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, các nhà quản lý và doanh nghiệp cần xem xét và áp dụng một số tiêu chí quan trọng sau:
- Sức khỏe nguồn nhân lực: Đây là yếu tố cơ bản nhưng rất quan trọng trong đánh giá chất lượng nguồn nhân lực. Nó bao gồm tình trạng sức khỏe tổng quát, tuổi thọ trung bình, phân loại sức khỏe, và khả năng lao động. Những chỉ số này giúp đo lường mức độ sẵn sàng và khả năng tham gia lao động của nhân viên, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và hiệu quả công việc.
- Trình độ văn hóa của nguồn nhân lực: Mức độ văn hóa của nhân viên không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng công việc mà còn có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế và xã hội. Trình độ văn hóa cao giúp nhân viên dễ dàng tiếp thu và ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ, nâng cao hiệu quả làm việc và đời sống cá nhân.
- Trình độ chuyên môn, kỹ thuật của nguồn nhân lực: Đây là một trong những yếu tố then chốt đánh giá chất lượng nguồn nhân lực. Trình độ chuyên môn và kỹ thuật được đo lường thông qua tỷ lệ nhân viên có trình độ tay nghề cao, tốt nghiệp Cao đẳng, Đại học, sau Đại học. Điều này phản ánh khả năng thực hiện các nhiệm vụ phức tạp và nâng cao năng suất lao động trong doanh nghiệp.
- Chỉ số phát triển con người (HDI): Chỉ số HDI là một thước đo tổng hợp phản ánh sự phát triển của con người qua ba khía cạnh chính: tri thức, sức khỏe và thu nhập. HDI cung cấp cái nhìn toàn diện về chất lượng nguồn nhân lực, giúp doanh nghiệp và các nhà quản lý đưa ra những quyết định chiến lược trong phát triển nhân lực.
- Yếu tố môi trường làm việc: Chất lượng nguồn nhân lực cũng được đánh giá qua môi trường làm việc, bao gồm các yếu tố như văn hóa doanh nghiệp, truyền thống, lòng yêu nước, văn hóa dân tộc, phong tục và tập quán. Những yếu tố này ảnh hưởng đến tinh thần làm việc, sự gắn kết và khả năng sáng tạo của nhân viên.
4. Cách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Để xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, các nhà quản lý và doanh nghiệp có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Liên kết chặt chẽ chiến lược kinh doanh với chiến lược phát triển nhân lực. Việc xây dựng kế hoạch nhân lực phù hợp với mục tiêu kinh doanh giúp đảm bảo rằng doanh nghiệp có được đội ngũ nhân viên đáp ứng yêu cầu công việc và góp phần thực hiện mục tiêu chung.
- Tạo điều kiện cho nhân viên nâng cao trình độ chuyên môn thông qua các chương trình đào tạo, hỗ trợ thời gian và kinh phí, cũng như khuyến khích tự học và phát triển cá nhân. Sự đầu tư này không chỉ cải thiện chất lượng nguồn nhân lực mà còn tăng cường năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
- Phát hiện, phát triển và sử dụng đúng tài năng trong tổ chức là yếu tố quyết định hiệu suất làm việc cao. Doanh nghiệp cần xây dựng quy trình tuyển dụng và đào tạo chuyên nghiệp để phát triển đội ngũ nhân viên tài năng, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.
- Ngoài việc tuyển dụng, doanh nghiệp cần chú trọng đến việc bồi dưỡng và giữ chân những nhân viên có năng lực cao. Tích hợp quy trình đào tạo liên tục và tạo điều kiện cho nhân viên phát triển trong công việc sẽ giúp doanh nghiệp duy trì đội ngũ nhân sự chất lượng, đáp ứng mục tiêu kinh doanh và đạt được thành công lâu dài.
- Ứng dụng công nghệ trong đào tạo nhân sự và phát triển nguồn nhân lực nội bộ của tổ chức để tiết kiệm được thời gian và chi phí đào tạo, giúp nhân sự sẽ chủ động hơn trong việc sắp xếp thời gian học tập cũng như xác định lộ trình phù hợp cho bản thân.
Phần mềm đào tạo fTrain của Fastdo được tối ưu hóa để đáp ứng đầy đủ các tính năng hỗ trợ nhà quản lý đào tạo, giám sát và theo dõi quá trình đào tạo một cách dễ dàng, nhanh chóng. Quản lý có thể tổ chức và lưu trữ các khóa học đào tạo để nhân sự có thể theo dõi và học tập vô cùng thuận tiện. Ngoài ra, phần mềm đào tạo fTrain của Fastdo còn giúp:
- Hỗ trợ lưu trữ tốt các bài học, tài liệu chuyên môn.
- Phân quyền để giúp người giảng dạy cũng như nhân viên tiếp cận đúng với nội dung cần nắm bắt.
- Hỗ trợ đánh giá năng lực từng cá nhân, từ đó sắp xếp lộ trình học tập phù hợp.
- Quản lý thông tin học viên.
- Cung cấp chứng chỉ cho nhân sự.
Bạn quan tâm đến Bộ giải pháp phần mềm đào tạo nội bộ (fTrain) của Fastdo. Đăng ký ngay để trải nghiệm 7 ngày miễn phí bản demo với các tính năng riêng biệt từ phần mềm fTrain.
Nguồn nhân lực có vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của một tổ chức hay một đất nước. Giữ ổn định và tối ưu hóa nguồn nhân lực đúng cách sẽ mang lại được nhiều lợi ích. Hy vọng những thông tin Fastdo vừa chia sẻ về vai trò của nguồn lực nhân lực sẽ giúp bạn thấu hiểu về sự quan trọng của yếu tố này, cũng như xây dựng các chiến lược phát triển nhân sự hiệu quả nhất.
>>> ĐỌC THÊM CÁC BÀI VIẾT HỮU ÍCH KHÁC:
- Quy trình làm việc là gì? 11 bước xây dựng và quản lý hiệu quả
- Hướng dẫn xây dựng biện pháp giữ chân nhân viên giỏi từ A – Z
Nguồn nhân lực là gì và tại sao nó lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
Nguồn nhân lực là sức lực, trí lực, và khả năng sáng tạo của con người tham gia vào hoạt động lao động sản xuất, đóng vai trò chủ chốt trong việc quyết định sự thành bại của doanh nghiệp. Nó bao gồm toàn bộ dân cư trong độ tuổi lao động, với sức khỏe, trình độ chuyên môn, và kỹ năng cần thiết để phát triển kinh tế và xã hội.
Tại sao nguồn nhân lực được coi là yếu tố quan trọng nhất trong tổ chức?
Nguồn nhân lực là yếu tố chủ chốt vì con người là trung tâm của mọi hoạt động trong doanh nghiệp, từ hoạch định chiến lược đến thực hiện các công việc hàng ngày. Không có nguồn nhân lực, các tài nguyên khác như vốn, công nghệ không thể phát huy được hiệu quả.
Nguồn nhân lực có vai trò gì trong việc thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển doanh nghiệp?
Nguồn nhân lực đóng vai trò cốt lõi trong mọi hoạt động sáng tạo của tổ chức. Nhân viên có năng lực sáng tạo sẽ đưa ra các ý tưởng mới, phát triển sản phẩm và dịch vụ, giúp doanh nghiệp duy trì và phát triển lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Vì sao nguồn nhân lực được xem là nguồn lực vô tận của doanh nghiệp?
Nguồn nhân lực được coi là vô tận vì khả năng học hỏi và phát triển của con người không có giới hạn. Bằng cách đầu tư vào đào tạo và phát triển, doanh nghiệp có thể liên tục nâng cao trình độ, kỹ năng của nhân viên, từ đó tạo ra giá trị mới và duy trì sự phát triển bền vững.
Làm thế nào để phát triển và tối ưu hóa chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp?
Để phát triển và tối ưu hóa nguồn nhân lực, doanh nghiệp cần liên kết chặt chẽ chiến lược kinh doanh với chiến lược phát triển nhân lực, tạo điều kiện cho nhân viên nâng cao trình độ chuyên môn, phát hiện và phát triển tài năng, và ứng dụng công nghệ vào đào tạo nhân sự.
