Nghệ thuật sa thải nhân viên là một trong những kỹ năng đòi hỏi sự khéo léo khi nhà quản lý muốn tìm cách cho nhân viên nghỉ việc. Để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến tâm lý nhân viên và bảo vệ hình ảnh doanh nghiệp, cách sa thải nhân viên nên được thực hiện một cách tinh tế. Phải làm sao để nhân viên không cảm thấy tổn thương khi nhận thông báo, được cách giải quyết phù hợp khi nghỉ việc và nhận được sự tôn trọng. Trong bài viết này, hãy cùng Fastdo tham khảo một số cách nói khéo cho nhân viên nghỉ việc hiệu quả.
1. Top 12 nghệ thuật sa thải nhân viên hữu ích
Việc sa thải nhân viên là điều không thể tránh khỏi khi đi làm trong các doanh nghiệp hiện nay, đôi khi nhân viên mắc những sai lầm nghiêm trọng buộc các nhà quản lý phải đưa ra những quyết định sa thải họ dù bản thân họ cũng không muốn.
Sa thải nhân viên là điều không thể tránh khỏi trong bất kỳ doanh nghiệp nào. Đặc biệt đây là trọng trách quan trọng đối với các nhà quản lý, phải làm sao để tìm nghệ thuật sa thải nhân viên mà không gây ảnh hưởng lớn đến cá nhân và tổ chức.
Vậy bạn sẽ xử lý như thế nào khi sa thải nhân viên của mình mà vẫn để cho cả hai bên đều không cảm thấy áy náy hay bực bội mà vẫn dành cho nhau những ấn tượng tốt đẹp ? Ngay sau đây, Fastdo sẽ cung cấp cho bạn 12 chiêu thức nghệ thuật sa thải nhân viên giúp bạn có thể xử lý mọi trường hợp một cách khéo léo hết mức có thể.
1.1 Đừng đưa ra quyết định một cách đường đột
Về mặt tinh thần, con người khá mong manh và dễ tan vỡ khi gặp bất cứ những vấn đề gây ảnh hưởng đến họ và việc bị sa thải cũng sẽ gây ra cú shock tinh thần không hề nhẹ. Thay vì đưa ra các quyết định sa thải đột ngột, các nhà quản lý có thể thương lượng và dành cho nhân viên cơ hội cải thiện năng suất làm việc. Đây là cách để họ tự nhận ra, khắc phục lỗi của bản thân, cũng như thể hiện nỗ lực và mong muốn tiếp tục được làm việc tại công ty.
Về mặt pháp lý, sa thải nhân viên yêu cầu một văn bản đảm bảo về mặt pháp luật, nếu đưa ra quyết định đường đột mà không có sự suy xét kỹ lưỡng, cả nhân viên và doanh nghiệp rất dễ bị kéo vào “vòng xoáy” của pháp lý, kiện tụng. Trong đó nguyên nhân chính dẫn đến các vụ kiện tụng này xuất phát từ tâm lý tiêu cực của nhân viên khi bất ngờ với các quyết định sa thải.
1.2 Lựa chọn không gian riêng tư để thông báo
Khi bạn tiến hành thông báo cho nhân viên nào đó phải bị thôi việc thì hãy chú trọng đến địa điểm mà bạn và nhân viên đó gặp mặt trò chuyện về những vấn đề hết sức tế nhị này.
Điều này không chỉ giúp cho nhân viên đó giữ được thể diện tránh để họ cảm thấy tự ti, mặc cảm trước các đồng nghiệp khác mà còn giúp cho người đối diện thấy được bạn là một nhà quản lý “có tâm” biết suy nghĩ cho tâm trạng của người khác.
1.3 Hãy bao gồm nhân chứng trong cuộc họp
Khi tiến hành cuộc họp để đưa quyết định sa thải ai thì bạn cần nên mời thêm một người nhân chứng có liên quan trực tiếp hoặc là người phụ trách quản lý nhân viên đó giúp bạn xác thực những gì mà bạn quyết định sa thải họ là đúng đắn.
Khi có người thứ ba làm nhân chứng trong việc này, sẽ khiến nhân viên đó thấy được rằng quyết định sa thải của cấp trên không phải là quyết định xuất phát từ quan điểm hay cảm xúc cá nhân. Từ đó họ không cảm thấy quá tức giận, buồn bã hoặc có thể sẽ nhận được những lời an ủi hay lời khuyên từ người thứ ba.
1.4 Hãy gặp gỡ và trao đổi trực tiếp với nhân viên
Nghệ thuật sa thải nhân viên cũng đề cập đến những vấn đề hết sức nhạy cảm như: quyết định sa thải nhân viên nên gặp mặt và trực tiếp trao đổi chứ không nên thông báo sa thải chỉ qua một cuộc gọi điện hay nhắn tin, thể hiện sự không lịch sự và không có sự tôn trọng đối với nhân sự của bạn.
Vấn đề sa thải không giống như những việc bình thường khác trong công việc như: quyết định ký hợp đồng hay gọi điện sắp xếp buổi hẹn khách hàng quan trọng,… mà đây là vấn đề quyết định đến sự nghiệp của người khác.
Việc nhận quyết định sa thải đối với nhân viên qua hình thức nói chuyện trực tiếp hay gọi điện, nhắn tin cũng sẽ cho ra những phản ứng khác nhau. Cho nên là một nhà quản lý bạn nên thận trọng trong cách thức thông báo để thể hiện sự chuyên nghiệp của bạn cũng như sự tôn trọng của bạn dành cho họ.
1.5 Đừng quên kèm theo các bằng chứng
Bất cứ nhân viên nào khi nghe tin mình bị thôi việc sẽ điều hỏi rằng “Lý do tại sao tôi lại bị sa thải thế?”. Lúc đấy bạn cần phải chuẩn bị một số những bằng chứng thuyết phục như: những ý kiến từ đồng nghiệp từ các phòng ban đã làm việc chung với họ, bảng số liệu về kết quả làm việc của nhân viên đó để cho họ thấy rằng quyết định của bạn đưa ra hợp lý, dựa trên các bằng chứng khác quan.
Nếu không kèm theo các bằng chứng cụ thể, các trò chuyện với mục đích thông báo quyết định sa thải sẽ khiến nhân viên cảm thấy quản lý đang ra quyết định dựa trên cảm tính, không thuyết phục được họ. Từ đó, nhân sự sẽ có cái nhìn tiêu cực về chính người quản lý và không hài lòng với quy trình sa thải của công ty.
Nghệ thuật sa thải nhân viên là quy trình đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và đánh giá khách quan dựa trên minh chứng cụ thể. Với phần mềm chấm công “3 trong 1” fCheckin – đây là công cụ hữu ích theo dõi thái độ làm việc của nhân viên dựa trên chuyên cần, giúp bạn đánh giá, thực hiện quyết định khó khăn này dựa trên bằng chứng cụ thể, công bằng, minh bạch và thuyết phục.
CLICK VÀO ẢNH để đăng ký và nhận tư vấn chi tiết về phần mềm chấm công “3 trong 1” fCheckin.
1.6 Tránh việc nói quá nhanh khi sa thải nhân viên
Tránh nói quá cũng là một nghệ thuật sa thải nhân viên các nhà quản lý nên nắm bắt. Khi gặp mặt và thông báo sa thải nhân viên của bạn thì bạn không nên nói quá nhanh khiến cho cuộc nói chuyện rơi vào tình trạng bối rối, căng thẳng. Bạn nên thông báo với họ một cách bình thường và nhẹ nhàng nhất để bầu không khí trở nên thoải mái hơn cho cả hai bên.
Việc thông báo một cách bình tĩnh và kiên nhẫn sẽ giúp nhân viên hiểu rõ về tình hình hiện tại và giảm bớt cảm xúc bất ngờ. Bên cạnh đó hãy cho phép nhân viên chia sẻ cảm xúc của mình, lắng nghe một cách cởi mở để thể hiện sự tôn trọng với nhân sự của mình.
1.7 Sẵn sàng tâm lý đón nhận những cảm xúc tiêu cực từ nhân viên
Khi thông báo tin sa thải cho nhân viên nào đó bạn cần phải sẵn sàng với tâm lý chấp nhận những cảm xúc tiêu cực nhất của họ có thể là buồn bã, bực bội, quát tháo cho đến bối rối và shock. Vì hầu hết mọi người đều khó có thể giữ cảm xúc tích cực khi đối mặt với các thông báo bất ngờ và có sức tác động lớn như quyết định sa thải.
Những lúc như thế bạn hãy nên hiểu cho cảm xúc của họ và đưa ra những lời cảm thông, an ủi đến họ để tâm trạng họ tốt hơn. Một nhà lãnh đạo có tâm sẽ hiểu và thông cảm cho cảm xúc của nhân viên khi đối mặt với những quyết định này.
1.8 Đề xuất cho nhân viên những cơ hội mới
Khi rơi vào nhiều trường hợp buộc phải sa thải nhân viên do công việc không phù hợp với năng lực của họ thì bạn có thể giới thiệu thêm những thông tin công việc khác để họ có thể tìm kiếm cho mình vị trí khác tốt hơn.
Việc này không chỉ mở ra cơ hội việc làm cho nhân sự của bạn, mà còn thể hiện vai trò của nhà quản lý có tâm, sẵn sàng hỗ trợ và kết nối cho nhân viên cơ hội tốt hơn. Đây cũng là cách khiến cho nhân sự ở lại cảm thấy yên tâm về nơi làm việc mà họ đang tận tâm cống hiến.
1.9 Không nên để nhân viên chần chừ
Nghệ thuật sa thải nhân viên cũng đề cập đến yếu tố thời gian khi doanh nghiệp công bố quyết định sa thải. Việc trì hoãn có thể khiến tình hình trở nên phức tạp hơn, gây ra tâm lý căng thẳng đến đội ngũ nhân sự hiện tại và dẫn đến những thiệt hại không đáng có.
Nguy hiểm hơn, trong một số trường hợp xấu nhất, nhân viên có thể tiết lộ các thông tin mật, ăn cắp tài sản,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến công ty về mặt pháp lý. Chính vì vậy đừng để nhân sự chần chừ quá lâu khi nhận quyết định sa thải từ doanh nghiệp.
NNKhông nên để nhân viên chần chừ
1.10 Hãy chú ý đến những vấn đề liên quan đến pháp luật
Là một nhà quản lý nhân sự, về lý thì bạn có thể sa thải nhân viên bất cứ lúc nào nhưng quyền sa thải không thể sử dụng một cách vô lý được. Nhà quản lý cần phải tuân thủ theo pháp luật quy định cũng như chỉ được sa thải nhân viên khi có lý do hoàn toàn chính đáng. Nếu lạm dụng quyền thì bạn sẽ gặp phải những rắc rối rất nghiêm trọng thậm chí là gây ảnh hưởng đến danh tiếng của công ty.
1.11 Cân nhắc kỹ càng khi quyết định sa thải một số lượng lớn nhân sự
Khi sa thải nhân viên với số lượng nhân sự lớn bạn nên suy nghĩ một cách thận trọng thậm chí bạn nên bàn họp kỹ lưỡng với những nhân viên cấp cao để đưa ra quyết định đúng đắn nhất.
Với số lượng lớn nhân sự sẽ bị thôi việc bạn không nên cứ kéo dài từng đợt mà hãy tiến hành thông báo cùng một lúc, như vậy sẽ không tốn thời gian cho cả đôi bên và đồng thời những nhân viên ở lại cũng sẽ không bàn tán những tin đồn không hay về công ty làm ảnh hưởng đến công việc.
1.12 Hãy tôn trọng nhân viên
Nếu trong quá trình làm việc nhân viên đó đã gây ra những sai sót lớn hay năng suất làm việc giảm đi nhiều thì việc quyết định cho thôi việc là điều không thể tránh khỏi. Khi thông báo cho họ biết tin mình bị sa thải hãy thể hiện sự tôn trọng đến họ nhé. Vì dù sao trước đó nhân viên đó cũng đã bỏ ra rất nhiều công sức mang lại những đóng góp to lớn cho công ty. Bạn có thể nêu ra những nỗ lực và công sức của họ, cho họ những lời khuyên đúng đắn để khi ra đi họ cũng sẽ cảm thấy không quá buồn bã, bực tức.
2. Quy trình thực hiện sa thải nhân viên hiệu quả
Không phải ngẫu nhiên mà các nhà quản lý nên hiểu về nghệ thuật sa thải nhân viên, vì nếu cách quyết định cho nhân viên nghỉ việc không được thực hiện đúng cách có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Dưới đây là quy trình 5 bước thực hiện cách cho nhân viên nghỉ việc khéo léo quả sau khi đã có quyết định đánh giá cuối cùng:
Bước 1: Xác định lý do sa thải kèm theo bằng chứng liên quan
Sau khi đã có quyết định sa thải cuối cùng, với vai trò là nhà quản lý, bạn cần kết hợp với bộ phận nhân sự để chuẩn bị các giấy tờ quyết định sa thải liên quan. Hãy để cho nhân sự biết được các lỗi sai cụ thể được đánh giá dựa trên số liệu minh chứng công bằng, không phải là đánh giá dựa trên cảm xúc, chủ quan, gây nên những hiểu lầm không đáng có.
Bước 2: Thông báo quyết định sa thải nhân viên trên tinh thần tôn trọng
Nghệ thuật sa thải nhân viên cũng mong muốn nhà quản lý thực hiện cách sa thải nhân viên dựa với tinh thần tôn trọng. Mặc dù phải quyết định sa thải nhưng họ cũng đã từng là một phần của tôt chức và có thời gian cống hiến cho công ty, vì vậy hãy thực hiện cách nói cho nhân viên nghỉ việc với thái độ tích cực và cảm kích.
Bước 3: Thanh toán lương theo quy định và hoàn trả giấy tờ cho nhân sự
Trước khi kết thúc thời gian thực hiện quyết định sa thải, hãy hoàn thành các thủ tục pháp lý và thanh toán lương cho nhân viên. Theo quy định, trong 7 ngày làm việc kể từ khi chấm dứt hợp đồng lao động, doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ các khoản lương thưởng liên quan đến quyền lợi người lao động.
Bước 4: Thu hồi tài sản thuộc sở hữu của công ty
Bộ phận nhân sự cần chuẩn bị các biên bản thu hồi tài sản thuộc sở hữu của công ty, lưu ý văn bản phải bao gồm chữ ký của hai bên để tránh những phát sinh vấn đề pháp lý về sau. Doanh nghiệp phải tiến hành thu hồi cả tài sản vô hình như bí mật kinh doanh và mối quan hệ với các đối tác bằng cách yêu cầu nhân viên ký cam kết bảo mật và có các biện pháp ràng buộc pháp lý.
Bước 5: Hỗ trợ nhân viên nếu có thể
Hỗ trợ nhân viên cũng là một trong những nghệ thuật sa thải nhân viên được ứng dụng hiệu quả. Mặc dù không còn đồng hành cùng nhau, với vai trò là một nhà quản lý – có mạng lưới kết nối công việc rộng hơn, bạn có thể đề xuất cho nhân viên những cơ hội mới để họ không gặp nhiều khó khăn sau giai đoạn sa thải này. Giới thiệu cho nhân viên những cơ hội mới không chỉ là hành động đẹp mà còn giúp duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên.
3. Những điều cần xem xét trước khi đưa ra quyết định sa thải nhân viên
Trước khi đưa ra quyết định sa thải một nhân viên nào đó thì ở vị trí là một nhà quản lý bạn không nên vội vàng đưa ra quyết định liền ngay lập tức mà sa thải nhân viên khi thấy họ mắc lỗi. Bởi nếu không biết cách cho nhân viên nghỉ việc đúng cách, đội ngũ nhân sự hiện tại của công ty sẽ cảm thấy bất an, ảnh hưởng đến tinh thần làm việc chung của tập thể.
Chính vì vậy, khi sa thải một nhân viên nào đó bạn hãy nên xem xét qua những điều sau đây:
3.1 Hãy suy nghĩ đánh giá toàn diện về nhân viên đó một lần nữa
Trước khi đưa ra quyết định sa thải bạn nên đánh giá toàn diện nhân viên đó thêm một lần nữa theo hướng khách quan nhất. kKhông nên chỉ đánh giá theo quan điểm của riêng bạn mà hãy nên tổng hợp những ý kiến của các nhân viên khác trong các phòng ban đã từng làm việc chung với nhân viên đó để xem người đó có thái độ, năng suất làm việc có tốt không.
Tổng hợp thêm dữ liệu về những thành quả mà họ đã làm được và chưa làm được cho công ty để xem liệu rằng họ có còn thích hợp để tiếp tục đồng hành cùng với công ty hay không.
3.2 Tìm hiểu về vấn đề nhân viên đang gặp phải
Bước tiếp theo, bạn nên tìm hiểu những vấn đề mà nhân viên đang mắc phải có liên quan đến năng lực bản thân hay bị tác động bởi những lý do khác hay không. Từ đó bạn có thể trao đổi trực tiếp với họ về những vấn đề này và đưa ra những lời khuyên hợp lý để họ sửa chữa lỗi sai cũng như truyền tải thêm động lực.
Các nhà quản trị nên căn cứ vào mức độ quan trọng của lỗi mà nhân viên gặp phải để xác định mức xử lý phù hợp. Mức phạt cao nhất chỉ nên được áp dụng với các lỗi nghiêm trọng như trộm cắp, tham ô, sử dụng chất cấm, hành động trái pháp luật,…
3.3 Xem xét mức độ phù hợp giữa năng lực của người nhân viên với vị trí họ đang đảm nhận
Nếu trong trường hợp nhân viên của bạn là một người có năng lực tài giỏi nhưng hiệu suất làm việc bị giảm đi đáng kể thì bạn cần nên xem xét lại xem liệu rằng vị trí đó có thích hợp với họ hay không và có thể điều hướng nhân viên đó sang vị trí mới để phát huy năng lực chuyên môn.
Hoặc cũng có thể nhân viên đó đã được làm việc đúng với chuyên môn nhưng vẫn còn là tấm chiếu mới chưa có dày dặn kinh nghiệm làm việc thì bạn có thể tiến hành mở thêm một số buổi đào tạo thêm giúp họ nâng cao các kỹ năng.
Đây là bước quan trọng trước khi đưa ra quyết định sa thải mà bạn cần phải nắm chắc nhằm hạn chế Doanh nghiệp bị thiếu nhân lực và bỏ lỡ mất những nhân viên tài năng.
3.4 Tìm hiểu về những thay đổi tiêu cực gần đây của nhân viên
Không phải bất cứ ai trong quá trình làm việc cũng sẽ giữ được phong độ tốt nhất mà đôi khi hiệu suất làm việc của họ sẽ bị “lệch khỏi đường ray” khiến cho kết quả công việc không được tốt.
Những lúc bắt gặp tình huống như thế này bạn cần nên xem xét và tìm hiểu tính chất công việc của họ có gây ra những áp lực cho họ hay không hoặc có khó khăn nào mà họ đang gặp phải khiến họ có những thay đổi tiêu cực trong công việc không.
Từ đó, hãy giúp đỡ và điều chỉnh lại để họ có thể loại bỏ được những tiêu cực và lấy lại được năng suất vốn có để hoàn thành công việc một cách tốt nhất. Đây cũng là bước không thể thiếu để xem xét xem liệu rằng quyết định sa thải có phải điều cần thiết hay không.
4. Hậu quả của việc sa thải nhân viên
Quyết định sa thải nhân viên không phải lúc nào cũng diễn ra một cách êm đẹp được đôi khi nó còn có thể gây ra những hậu quả không nhỏ ảnh hưởng đến công ty như :
4.1 Hiệu ứng Domino đối với các nhân viên khác
Vấn đề sa thải luôn là điều rất nhạy cảm đối với bất cứ nhân viên nào làm việc trong các Doanh nghiệp. Nếu việc sa thải không được minh bạch rõ ràng sẽ gây ảnh hưởng rất lớn với tâm lý của những nhân viên làm việc khác gây giảm đi hiệu suất làm việc.
4.2 Ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của công ty
Nếu các công ty Doanh nghiệp khi sa thải nhân viên mà không đưa ra những phương pháp xử lý khéo léo sẽ khiến cho họ cảm thấy bất công thì khi đó họ sẽ nói những lời không hay gây ảnh hưởng đến hình ảnh của công ty.
Tệ hơn có thể họ sẽ kết bè phái với các công ty đối thủ cạnh tranh gây tổn hại nghiêm trọng đến công ty. Đặc biệt với tốc độ lan truyền nhanh chóng của các kênh truyền thông như hiện nay, nhân viên không hài lòng với công ty có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, điều tiếng xấu về hình ảnh của công ty trên mạng xã hội.
4.3 Rủi ro về các vấn đề pháp lý
Rất nhiều tình huống nhân viên bị sa thải đã trình đơn tố cáo các Doanh nghiệp khi sa thải họ mà không xử lý thỏa đáng khiến cho cả đôi bên bị thiệt hại không ít. Các vấn đề khi công ty bị kiện tụng thường liên quan đến những phúc lợi của người lao động do công ty xử lý không minh bạch.
Fastdo hy vọng thông qua bài viết 12 nghệ thuật sa thải nhân viên trên đây đã đem lại những kiến thức bổ ích giúp cho những người đang và sẽ trở thành những nhà quản lý thực hiện cách sa thải nhân viên hiệu quả và tinh tế hơn.
>>> ĐỌC THÊM:
